නීතිය යනු කුමක්ද ?
නීතිය යනු ප්‍රජාවක් පාලනය කරනු ලබන නිති සමුදායක් ලෙස පෙන්ව දිය හැක
සමජයක් තුල නිතිය හැරුනු කොට තවත් රිතීන් රාෂියක් පවති ආගමික හා සංස්කෘතික රිති යුතුකම් හා වගකිම් පිලිබද සංකල්ප ,ආයතනික රිති ඉන් සමහරකි නිතිය අනෙකුත් රිතීන් ඉක්මවා සමජය තුල උත්තරීතරතාවයක් හිමිකර ගනී එයට හේතුව වනේ අනෙකුට් රෙතීන් මෙන් නොව නිතිය විධිමත් ආයතනයකින් පනවා තිබීමත් විධිමත්
විධිමත් ආයතනික ව්යුහයක් (පොලිසිය , අධිකාරිය ,බන්ධනාගාරයා පැවතිමයි අනෙක් රිති එසේ විධිමත් ආකාරයෙන් පනවා නොමැති අතර එය උල්ලන්ගනය වීමේදී සමජීය වශයෙන් වන නෙරපා හැරිම හැර වෙනත් ප්‍රතිකර්මයක් නැත
නීතිය පිලිබද නිර්වචන
සාමාජීය විද්යාවක් වු නීතිය සම්බන්ධයෙන් කාහටත් පොඩුවේ පිලිගත හැකි පොඩු නිර්වචනයක් ඉදිරිපත් කිරිම අපහසුය එක් එක් දාර්ශනිකයන් දේශපාලන නීතිය අර්ථ දක්වා තිබින්නේ විවිධ ආකාර්යෙන්ය නීතිය යන්න නිර්වචනය කිරීමේදී අපට සිදුවන්නේ එවන් අර්තකථන කීපයක් සලකා බැලීම පමණි
“නීතිය යනු තාර්කික බුද්ධියේ උත්තරීතර ඵලය වේ.” - ඝ්‍රික මහා දාර්ශණික ඇරිස්ටොටල්
“නීතිය යනු ස්වාධ්පතිගේ ආඥාවයි “ - ජොන් මස්ටින්
“නීතිය යනු ප්‍රජා විමක උපකරණ්යකි” - කාල් මාක්ස්
පුද්ගලයකුට නීතියෙන් වන බලපැම ආරම්බ වන්නේ මව්කුස පිලිසිදගත මොහොතේ සිටය සජිවී ජීවියකු ලෙස උපත ලැබිමට පෙර සිටම නීතියේ ක්‍රියාරරීත්වය අදාල වේ. ගබ්සාව සම්බන්ධ නීතිය ,නුපන් දරුවන්ගේ දේපළ හිමිකාරිත්වය පිලිබද නීතිය එයට උදාහරන වෙ උපතේ සිට මරනය දක්වා ජීවිතයේ සැම අවස්තාවකම නිතියේන් බැදිපවතී මරනයේන් අනතුරුව දේපළ භරකරතවය පිලිබද නඩු , දේපල බෙදීයාම සම්බන්දයෙන් නීතිය අදාල වෙ
ආගම , සංස්කෘතිය හා නීතිය අතර ඇති සම්බන්ධය
1. මාර්ග නීති
2. මිනී මැරීම සොරකම් කිරීම
3. බොරු කිම අනාචාරය
නීති මූලාශ්‍ර
1. ව්‍යවස්ථාව
a. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව
b. සෙසු ව්‍යවස්ථා
c. අධිකරන තීරන
d. චාරිත්‍ර
e. නීතිවේදීන්ගේ මත
f. සාධාරණත්වය පිලිබද සංකල්ප
g. ආගම
මුලාශ්‍ර
1. ව්‍යවස්ථා
ලංකාවේ නීති මුලාශ්‍ර අතර වැදගත්මමුලාශ්‍රය වන්නේ ව්‍යවස්ථාවන්ය අපරටේ වැදගත්ම හා උත්ටරීතර නීති මූලාශ්‍රය වන්නේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවයි
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් ලද බලය මත පාර්ලිමේන්තුව මගින් සෙසු පනත් පනවනු ලබයි. පාර්ලිමේන්තුව මගින්පනවන ලද පනතකට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අභිභවනය කිරීමේ හැකියාවක් නොමැත .යම් පනතක් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සමග අනනුකූල වන්නේද එම අනනුකූල වන ප්‍රමානයට එම පනත බලාත්මක නොවේ
2.අධිකරන තීරන
ඉහල අධිකරන ආකාර දෙකකින් නීති සැදීම සිඩුකරනු ලබයි
i.)අර්ත නිරුපන:-
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙ හො සෙසු ව්‍යවස්ථාවක වගන්තියක් හො වචනයක් අර්ත නිරුපනය කරමින් ශ්‍රේෂ්ඨාධ්කරනය නීති සාදයි
ii.) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙ 136 වැනි වගන්තියෙන් ලද බලය මත ශ්‍රේෂ්ඨාධ්කරනය මගින් "ශ්‍රේෂ්ඨාධ්කරන රීති" මගින් නීති සෑදීම සිදුකරනු ලබයි
3.සිරිත්(චාරිත්‍ර)
සිරිතක් නීතියක් ලෙස පිලිගැනිමටනම් එය ඉපැරනිද සාදාරනද වියයුතුය සිරිත් සාදාරන නොවේනම් කොතරම් ඉපැරනි වුවද නීතිය මගින් පිලිගනු නොලැබේ
උදාහරන : - දැවැද්ද
4.නීතිවේදීන්ගේ මත
රොම නීතියේ වැදගත්ම මුලශ්‍රය වන්නේ නීතිවෙදීන්ගේ මත හා ග්‍රන්තයි රොම නීතියේ වැදගත්ම නීතිවෙදීන් ලෙස ෆුට් (Voet) හා ගොශස් හදුනා ගත හැක
ආඥා පනත් | 1948.02.04 දිනට පෙර පනවන ලද පනත් |
පනත් | 1948.02.04 දින සිට 1972.05.22 (ජන රජය) |
නීති | 1972.05.22 දින සිට 1978.02.04 (දෙවන ජන රජය) |
පනත් | 1978.02.04 දින සිට මේ දක්වා පනවන ලද පනත් |
